بازارگردانها در ۹ ماه گذشته ۵۵ هزار میلیارد تومان سهام خریداری کردهاند و به میزان ۲۷هزار میلیارد تومان سهام فروختهاند.
در کل میتوان گفت؛ در شرایط امروز بازارگردانها در بازار سرمایه نقش مثبتی ایفا میکنند، نقدشوندگی مهمترین وظیفه بازارگردانهاست و آمارهای موجود، ایفای نقش آنها در بازار سرمایه را تأیید میکند. موضوع مهم، توجه به تفاوت بین «تخلف» و «جرم» است، سازمان بورس با ناشران و نهادهای مالی که از دستورالعملها تخلف کردند و همچنین با بازارگردانهایی که در فرآیند عملیات بازارگردانی هم دچار تخلف شوند برخورد خواهد کرد، این موضوع با جرمانگاری و ارسال پرونده به دادگاهها تفاوت دارد اما اگر لازم باشد براساس مقررات و قوانین آن اقدامات نیز انجام میشود.
تاکنون عمده تخلفات ناشی از استنکاف برخی ناشران از عمل به مصوبه ۲۰ شهریور شورایعالی بورس و آییننامه صیانت از حقوق سرمایهگذاران بوده که همه ناشران (چه ناشران جدیدالورود به بازار و چه ناشران باسابقه بازار) را به داشتن بازارگردان ملزم کرده، در نخستین روزهای اجرای این مصوبه از ۱۲ مهرماه برخی ناشران از اجرای آن خودداری کردند که برخوردهای لازم براساس مقررات هم انجام شد. باید به این نکته توجه کرد که رسیدگی به تخلفات مراحلی دارد، در مرحله نخست، پس از صدور گزارش تخلف توسط واحدهای نظارتی، موضوع توسط کمیتههای تحقیق بورسها بررسی و برای تصمیمگیری به هیات مدیره بورسها یا هیأت رسیدگی به تخلفات سازمان ارائه میشود.
رأی بَدَویِ انضباطی تا یک ماه، ازسوی محکومان قابلتجدیدنظرخواهی است. فرآیند رسیدگی به این تجدیدنظرخواهی در سازمان بورس انجام میشود و بسیاری از متخلفان میتوانند در این مهلت یکماهه به تعهدات خود عمل کنند. در این صورت اقدامات اصلاحی انجامشده مطابق مقررات در حکم انضباطی تجدیدنظر لحاظ خواهد شد، طبق اعلام معاونت حقوقی سازمان بورس در ۲ یا ۳ ماه گذشته ۲۰۷ مدیر بورسی، احکامی از «تذکر» تا «سلب صلاحیت» و «جریمه نقدی» دریافت کردند که در تاریخ بورس این میزان جدیت در مقابل تخلفات بیسابقه بوده است. در صورتی که مردم تخلفی از بازارگردان یا بورس مربوط مشاهده کردند میتوانند موضوع را از طریق سامانه اعلام شکایات سازمان به نشانی http: //shekayat.seo.ir به سازمان اعلام کنند.
سازمان بورس هیچگاه با تخلف کنار نخواهد آمد، خط قرمز ما ثبات بازار و حفظ منافع سرمایهگذاران و سهامداران است و همه سازوکارهای برخورد با تخلفات در خود سازمان بورس دیده شده اما بسیاری از تخلفات در همان مراحل اولیه رسیدگی و از سوی ناشران رفع میشوند؛ بنابراین، اعلام اسامی متخلفان، نه منطقی و نه به نفع سهامداران و فعالان بازار است. از نظر ایجاد نهادهای بازارگردان آنچه در این دو ماه رخ داد، بیسابقه بود. براین اساس، هماکنون از بین حدود ۶۵۰ نماد فعال در بازار سرمایه، ۴۸۰ نماد دارای بازارگردان هستند که این موضوع میتواند موجب اطمینان خاطر سهامداران از نقدبودن سرمایهگذاری شود. استفاده از این واژه، نادرست است.
بازارگردان وظیفه کمک به نقدشوندگی بازار را بر عهده دارد و در این مسیر با استفاده از ابزارهای خرید و فروش سهم در زمانهایی که صف خرید یا سهم فروش تشکیل میشود، قابلیت نقدشوندگی سهام را افزایش میدهد و بهطور طبیعی در بازه دامنه مظنهای که برایش تعیین میشود، حرکت و به اصطلاح عملیات «Market maker» را انجام میدهد.
این فرآیند Market maker هماکنون به شکل مثبت از سوی بازارگردانها در بازار سرمایه در حال انجام است. اختلافنظرهای زیادی درباره این موضوع وجود دارد که گاه از مرز تفاوتنظر گذشته و به تناقض در دیدگاهها میرسد. رویکردها، طیف وسیعی از نظرها را دربرمیگیرد که شامل دامنه محدود تا باز و نامحدود و حتی دامنه نامتقارن در شرایط افت یا صعود بازار است. یا پیشنهادی مطرح شده که براساس آن، هر ماه، یک درصد به دامنه نوسان اضافه شود. بحث چند تابلویی هم هوادارانی دارد و هر یک از صاحبان دیدگاههای متنوع هم استدلالها و دلایل خاص خود را مطرح و بر درستی آنها پافشاری میکنند. در جهان هم مطالعات تطبیقی نشان میدهد نسخه واحدی در این زمینه وجود ندارد. البته برای تصمیمگیری نهایی، باید بازار از عمق و ثبات کافی برخوردار باشد تا بتوان به تصمیمی درست، واقعبینانه و کارشناسی رسید تا وضعیت کنونی، بهبود و ارتقا یابد.
سیاوش وکیلی- مدیر روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار
نظر شما