بیش از نصف جمعیت جهان انرژی مصرف می‌کنیم!
امیر مهرزاد: مصرف انرژی در ایران به‌گونه‌ای است که در تمام حوزه‌ها با میانگین و استاندارد جهانی اختلاف زیادی دارد.
به‌عبارت دیگر، ایرانیان دست‌کم بیش از نصف جمعیت جهان انرژی مصرف می‌کنند و این موضوع باعث شده تا توان صنعتی کشور صرف تولید برای رفع نیازهای داخلی شود. حال اگر میزان مصرف انرژی در کشور کاهش یابد توان صنعتی تولید و استخراج صرف صادرات و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی می‌شود.
به گزارش صمت یکی از موضوع‌هایی که در سال‌های گذشته بارها بر آن تاکید شده کاهش مصرف گاز طبیعی و بنزین است.
ایران در حالی به غنی‌ترین منابع گازی جهان دسترسی دارد که بیش از 92درصد گاز تولیدی در کشور به بخش مصرف اختصاص یافته است.
به عبارت دیگر، تمام گاز استخراج و فرآوری شده در داخل کشور مصرف می‌شود. در این بین مقداری هم صرف کارخانه‌های پتروشیمی می‌شود و این موضوع سبب شده تا سبد صادرات کشور خالی بماند.
نگاهی به آمارها و وضعیت تولید بنزین در کشور نیز حکایت از همین مشکل دارد. ارزان بودن انرژی، نبود برنامه مشخص ازسوی نهادهای اجرایی برای مصرف بهینه، سامانه حملونقل عمو‌‌می معیوب و تولید خودروهای با کیفیت پایین سبب افزایش بی‌رویه مصرف سوخت در کشور شده است.
این موضوع علاوه بر هدردادن سرمایه ملی و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی، افزون بر هدررفت سرمایه‌های ملی، ظرفیت صادرات سوخت را با کاهش روبه‌رو خواهد کرد.
این‌ها در حالی است که اگر مصرف انرژی در کشور بهینه شود، می‌توان از ظرفیت صادرات این محصولات استفاده کرد. کارشناسان نفتی در این زمینه معتقدند صادرات بنزین و گاز بسیار ساده‌تر از صادرات نفت است. صمت در ادامه به ظرفیت‌های تولید و صادرات گاز و بنزین در کشور پرداخته است.
فاز سوم ستاره و تولید بنزین
با آماده‌سازی واحد تقطیر فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، بنزین تولیدی در این پالایشگاه که پیش از این با راه‌اندازی فاز دوم و افزایش روزانه 12میلیون لیتری به 24میلیون لیتر رسیده بود، به رقم 26میلیون لیتر در روز رسید.
به گزارش وزارت نفت، فاز سوم این طرح نیز به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد و این رقم باز هم افزایش خواهد یافت، به نحوی که پیش‌بینی‌ها حاکی از دستیابی به امکان تولید روزانه 35 تا 40 میلیون لیتر بنزین با کیفیت در این پالایشگاه است.
طرح‌های دیگر توسعه‌ای در پالایشگاه‌های کشور نیز به مرور به بهره‌برداری می‌رسد و رقم تولید بنزین کشور افزایش خواهد یافت، اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که بازی تعقیب تولید و مصرف سوخت کشور تا کجا ادامه خواهد یافت؟
صحبت از مصرف بی‌رویه سوخت در کشور، موضوع جدیدی نیست؛ با این حال با توجه به وضعیتی که ممکن است پس از تحریم‌های نفتی برای درآمدهای ارزی کشور ایجاد شود، اکنون به نظر می‌رسد بهترین سیاست مصرف بهینه انرژی و ایجاد زمینه برای صادرات است. اگر ایرانیان بتوانند شدت مصرف انرژی را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند تحریم‌های امریکایی دست‌کم در این‌باره بخش قابل‌توجهی از تاثیر خود را از دست می‌دهد.
غلامعلی میگلی‌نژاد، کارشناس نفت و انرژی در گفت‌وگو با صمت اظهارکرد: امریکا یک جنگ اقتصادی بزرگ را به‌راه انداخته و این موضوع تنها به ایران مربوط نمی‌شود.
در این زمینه یکی از سیاست‌هایی که می‌توان در پیش گرفت، صادرات بنزین و گاز است. بنزین دارای ارزش‌افزوده بالایی بوده و بازار گسترده‌تری نسبت به نفت خام دارد. علاوه بر این به‌راحتی می‌توان این محصول را صادر کرد.
میگلی‌نژاد افزود: صادرات بنزین و بازاریابی برای این محصول بسیار ساده‌تر از نفت خام است. بنزین را به‌راحتی می‌توان برای برخی کشورهای همسایه فرستاد اما نفت خام این‌طور نیست. بر این اساس تمرکز بر صادرات بنزین و گاز اکنون باید در اولویت باشد.
برخی کشورها در همسایگی ایران پالایشگاه مناسب ندارند و این موضوع باعث می‌شود نیازی به نفت ایران نداشته باشند. با این حال تمام کشورها نیاز به بنزین دارند و به‌راحتی می‌توان به آنها بنزین صادر کرد.
این کارشناس حوزه انرژی همچنین به مزیت‌های صادرات گاز پرداخت و در این زمینه توضیح داد: شاید صادرات گاز برای کشور درآمد چندانی نداشته باشد اما این محصول می‌تواند قدرت سیاسی ایران را در منطقه افزایش دهد. پیش از این ترکمنستان قدرت بسیار بالایی در منطقه داشت و یک سال با قطع گاز روی ایران توانست نرخ این محصول را به 9برابر ارزش قرارداد برساند. در آن دوره به‌دلیل نبود توان مناسب در این حوزه ایران مجبور شد فشار ترکمنستان را بپذیرد. با این حال اکنون ایران در این زمینه قدرت زیادی دارد و می‌تواند با صادرات گاز به کشورهای همسایه قدرت سیاسی خود را نیز افزایش دهد.
وی با بیان اینکه صادرات گاز نیاز به خط لوله دارد، گفت: این تاسیسات هزینه‌های بسیار بالایی دارد و برای دو کشور منافع مشترکی ایجاد می‌کند. بر این اساس است که قدرت کشور صادرکننده افزایش می‌یابد و حتی می‌تواند زمینه‌ساز فعالیت‌های دیگر باشد.
سیاست‌های دولت
یکی از موضوع‌هایی که در این زمینه اهمیت دارد سیاست‌های کاهش مصرف انرژی است. هرچند صرفه‌جویی در این زمینه می‌تواند نقش بسیار مهمی داشته باشد اما کاهش مصرف انرژی نیازمند موضوع‌های دیگری است که اهمیت بیشتری نسبت به صرفه‌جویی دارند. یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌هایی که در این زمینه نقش دارد، سامانه حملونقل عمو‌‌می و خصوصی
است. اگر دولت بتواند این سامانه را ساماندهی کند، طبیعی است که مورد استقبال قرار می‌گیرد و مسافران شهری بیشتر به سمت استفاده از شیوه‌های عمو‌‌می هدایت می‌شوند. در حالی که در شرایط کنونی عموم مردم از سامانه‌های حملونقل ناراضی هستند. علاوه بر این موضوع دیگری که در این زمینه باید اجرا شود، چانه‌زنی‌های سیاسی برای صادرات گاز است.
باوجود اینکه ایران یکی از غنی‌ترین کشورها در زمینه دسترسی به منابع گازی به شمار می‌رود اما در صادرات با مشکلاتی روبه‌رو است. علاوه بر کاهش مصرف، بهبود ارتباط ایران با همسایگان نیز از دیگر موضوع‌هایی است که باید برای آن برنامه‌ریزی شود.
